Emekliye şezlong, şemsiye bedava oldu ama onların otobüs ya da uçak bileti alacak, gidip bir gece tatil yapacak parası yok. Türkiye’deki 16 milyon emeklinin en az yarısı çalışıyor, çoğu kayıtdışı ve gündelik işlerde istihdam ediliyor. 12 milyon emekli ise asgari ücretin altında bir ücretle yaşamını sürdürmek zorunda. 2002 yılında yüzde 36.6 olan çalışan veya iş arayan emeklilerin oranı 2023’te yüzde 55’i aştı. 2024 Temmuz ayı itibarıyla İŞKUR’a iş başvurusu yapan emeklilerin sayısı da arttı. Temmuz 2024 döneminde 50 yaş ile 65 yaş üstü grupta iş arayanların sayısı 197 bin 303’e yükseldi. Geçen yıl aynı dönemde bu sayı 191 bin 679 kişiydi. 16 bin 957 kişi ise son bir ay içinde iş başvurusu yaptı. Dramatik olan 65 yaş üstünde iş arayanların sayısı hızla artıyor. Son bir ayda 65 yaş üstü 7 bin 540 kişi İŞKUR’a iş başvurusu yaptı. İŞKUR vasıtasıyla Temmuz 2024 döneminde işe yerleştirilen 50 yaş ile 65 yaş üstü gruptakilerin sayısı ise 58 bin 517’de kaldı.
GERÇEKTEN GEÇİNEMİYORUZ
DİSK Emekli-Sen Genel Başkanı Cengiz Yavuz, İŞKUR vasıtasıyla iş arayan emekli sayısının çok düşük olduğunu çünkü milyonlarca emeklinin kayıtdışı ve gündelik işlerde çalışmak zorunda kaldığını, yeni bir emek sömürüsüyle karşı karşıya olduklarını vurguladı. Bugün 6 milyon civarında emeklinin en düşük ücret olan 12 bin 500 lira ile yaşam mücadelesi verdiğini vurgulayan Yavuz, “Şimdi emekliye şezlong bedava diyorlar. Artık sadece emeğimizle değil orunumuzla, gururumuzla da oynuyorlar. Geldiğimiz noktada tüm emekliler icralık. Borçlarını ödemek için çoğu bankalardan kredi çekecek durumda değil, çünkü çoğu kara listeye girmiş. Emekli gerçekten geçinemiyor” dedi.
MUTSUZLUK ARTIYOR
TÜİK işgücü istatistiklerine göre 2014’te emekli olduğu için işgücüne dahil olmayan kişi sayısı 3.8 milyonken 2023 sonunda 5.1 milyona çıktı. Yaşamdan memnuniyet seviyeleri ile ilgili olarak hanehalkı geliri emekli maaşı olan hanelerde çok mutlu ve mutlu olanların oranları 2014’te yüzde 58 iken bu oran 2023’te yüzde 49 seviyelerine geriledi. Buna paralel mutsuz veya çok mutsuz olanların yüzde 11 seviyelerinden yıllar içinde artarak yüzde 17’yi aştığı görülüyor. TÜİK verilerine göre hanehalkı geçim kaynağı emekli maaşı olan hanelerde son bir yılda gelirinin azaldığını belirtenlerin oranı 2014’te yüzde 23 civarındayken 2023’te yüzde 34’ü aştı.
İstanbul Planlama Ajansı verilerine göre İstanbul’da yaklaşık 2.4 milyon emekli bulunuyor. Yaşlılık aylığı alanların yüzde 60’ı çalışıyor veya iş arıyor. Emekli İstanbulluların yüzde 28.4’ü çalışmaya devam ederken yüzde 18.3’ü hem kiracı olup hem de başka bir gelire sahip değil.
MAAŞLAR ERİYOR
2010’da asgari emekli aylığının değeri 11.4 gram altın iken bu değer günümüzde 4.6 grama kadar düştü. TÜRK-İŞ tarafından yapılan yaşam maliyeti araştırmasına göre dört kişilik bir ailenin 2024 Temmuz için açlık sınırı 19 bin 234 TL, yoksulluk sınırı ise 62 bin 652 TL olarak belirlendi. En düşük emekli aylığı olan 12 bin 500 TL açlık sınırının 6 bin 734 lira altında bulunuyor.